Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc
Câu 1:
a. Các luận
điểm chính của bài
- Mở bài: Ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu một nhà thơ lớn của nước
ta đáng lẽ phải sáng tỏ hơn nữa trong bầu trời văn nghệ dân tộc nhất là trong
lúc này.
- Thân bài: bao gồm 3 luận điểm
+ Nguyễn
Đình Chiểu là một nhà thơ yêu nước.
+ Thơ
văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu – tấm gương phản chiếu phong trào kháng Pháp
oanh liệt và bền bỉ của nhân dân Nam Bộ.
+ Lục
Vân Tiên – tác phẩm lớn nhất của Nguyễn Đình Chiểu rất phổ biến trong dân gian
nhất là ở miền Nam.
- Kết bài: Đời sống, sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu là một tấm
gương sáng nêu cao địa vị và tác dụng của văn học nghệ thuật nêu cao sứ mạng của
người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng.
b. Cách sắp
xếp các luận điểm trên khác với trật tự thông thường.
- Thông thường khi nghị luận về một tác phẩm văn học, người
viết phải nêu lên các tác phẩm chính có giá trị, sau đó mới tổng kết về con người
của tác giả.
- Ngược lại: Phạm Văn Đồng lại trình bày rất kĩ lượng, tường
tận về tấm lòng con người của tác giả, sau đó mới đi qua các tác phẩm chính của
Nguyễn Đình Chiểu.
Với trật tự này, Phạm Văn Đồng muốn nhấn mạnh
Nguyễn Đình Chiểu là con người đặc biệt. Để hiểu về thơ ông thì trước tiên phải
biết được con người của ông. Vì thực tế nhiều người còn có cái nhìn thiên kiến,
thiên lệch về Nguyễn Đình Chiểu, chưa nhìn đúng và thấy hết những giá trị cơ bản
trong cuộc đời và thơ văn của ông.
Câu 2:
Tác giả cho rằng văn thơ của Nguyễn Đình
Chiểu cũng giống như "những vì sao có
ánh sáng khác thường", "con mắt
chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy".
Có nghĩa là vẻ đẹp của thơ văn Nguyễn Đỉnh
Chiểu không rực rỡ bóng bẩy
Câu 3:
Tác giả đã giúp chúng ta nhận ra những "ánh sáng khác thường" của ngôi sao sáng
Nguyễn Đình Chiểu trên bầu trời văn nghệ Việt Nam
- Trước hết là về cuộc sống và quan niệm sáng tác của Nguyễn
Đình Chiểu. Đó là mọt cuộc đời đẹp, đầy nghị lực, dù gặp nhiều khó khăn và bất
hạnh, nhưng vẫn đứng thẳng, vẫn ngẩng cao đầu mà sống, không phải vì mình mà vì
dân, vì nước, theo lí tưởng "Kiến nghĩa
bất vi vô dõng dãi", tỏ thái độ bất khuất, bất hợp tác quyết liệt trước
sự mua chuộc của thực dân Pháp. Cùng với cuộc sống đẹp là quan niệm sáng tác
đúng đắn và tiến bộ: Chở bao nhiêu thuyền
không khẳm – Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà! Đó là thơ văn chiến đấu,
đánh thẳng vào giặc ngoại xâm và tôi tớ của chúng. Đối với Nguyễn Đình Chiểu, cầm
bút, viết văn là một thiên chức, và ông đã làm đúng thiên chức đó.
- Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu phục vụ đăc lực cuộc
chiến đấu chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta, làm sống lại tâm trí
của chúng ta phong trào kháng Pháp oanh liệt và bền bỉ của nhân dân Nam Bộ từ
năm 1960 về sau, suốt hai mươi năm trời, với những bài văn tế mà tiêu biểu là Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, những bài điếu
như Ngư Tiều y vấn đáp… Đó là những
tác phẩm sôi sục lòng căm thù và dạt dào lòng yêu nước với những hình tượng cao
đẹp của người nông dân nghĩa sĩ đánh giặc, những lãnh tụ của nghĩa quân, những
tấm gương bất khuất cao độ trước kẻ thù.
- Truyện Lục Vân Tiên là
một bài thơ hào hùng mà thiết tha lí tưởng đạo đức của nhân dân, ca ngợi những
con người trọng nghĩa, khinh tài, trước sau một tấm lòng, mặc dầu khổ cực, gian
nguy quyết phấn đấu vì nghĩa lớn như Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga, Tiểu Đồng,
Vương Tử Trực, Hán Minh… Bằng cách nhìn mới mẻ mà đúng đắn, tác giả đã có sự
nhìn nhận và đánh giá lại "giá trị văn
nghệ của bản trường ca thật là hấp dẫn từ đầu đến cuối" này. Đây là một
sự "điều chỉnh" cần thiết để
khôi phục lại giá trị nghệ thuật như vốn có của tác phẩm.
Câu 4:
Vì sao tác giả lại cho rằng ngôi sao Nguyễn
Đình Chiểu đáng phải sáng tỏ hơn nữa không chỉ thời ấy, mà còn cả trong thời đại
hiện nay? Chính là vì:
- Cho đến nay, vẫn còn nhiều người chưa hiểu hết giá trị văn
chương của Nguyễn Đình Chiểu, trong đó không ít người còn nhìn nhận phiến diện
về thơ văn ông, thậm chí còn "chê"
văn thơ ông là thô ráp, nôm na…
- "Phải sáng tỏ hơn nữa
trong thời đại hiện nay" để khôi phục lại giá trị đích thực của nhà
thơ yêu nước miền Nam từng có tác dụng to lớn và sâu rộng trong nhân dân ta,
không chỉ trong thời bấy giờ mà ngay cả trong cuộc sống hiện nay.
Câu 5:
Bài nghị luận này không hề khô khan mà đầy
sức hấp dẫn, lôi cuốn là nhờ những yếu tố sau đây:
- Cách nghị luận không chỉ xác đáng, chặt chẽ, mà còn xúc động,
thiết tha, với nhiều hình ảnh, ngôn ngữ đặc sắc, khiến người dọc còn nhớ mãi.
- Cách nhìn mới mẻ, có giá trị phát hiện của tác giả đã lôi
cuốn người đọc vào bài viết của mình.
- Nhưng quan trọng nhất là tấm lòng của người viết đối với cuộc
đời cao đẹp và thơ văn có giá trị đích thực của Nguyễn Đình Chiểu. Đó cũng là tấm
lòng gắn bó sâu sắc của tác giả, đối với vận mệnh đất nước và cuộc sống của
nhân dân ta lúc bấy giờ. Chính tấm lòng này đã làm nên chất văn cho bài viết,
và qua bài viết, ta thấy được hơi thở của cuộc sống thấm trong từng câu chữ, để
người viết có thể làm sống lại một thời kì lịch sử đau thương mà anh hùng của
dân tộc, trên cái nền đó mà biểu dương, ca ngợi Nguyễn Đình Chiểu – một người
trọn đời dùng cây bút làm vũ khí chiến đấu cho dân, cho nước, nêu cao tấm gương
của người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng.
II. Luyện tập Gợi ý làm bài:
Copyright © 2021